Περίληψη του προγράμματος
Το περιεχόμενο του σχεδίου μας συνοψίζεται στην εισαγωγή μεθόδων μη τυπικής εκπαίδευσης για τη συμπερίληψη και σε καλές πρακτικές συγκριτικής αξιολόγησης στα σχολεία. Κοινώς, έπρεπε να μάθουμε να υλοποιούμε δραστηριότητες που δεν υπαγορεύονται από το ωρολόγιο πρόγραμμα (αλλά ως έχουσες παιδαγωγική αξία μπορούν να ενταχθούν με άλλους τρόπους σε αυτό) και να μάθουμε να κάνουμε συγκριτική αξιολόγηση αυτών των μεθόδων σε σχέση με τη
συνήθη διδασκαλία: Τι αντίκτυπο είχαν στους μαθητές μας, εάν υπήρχαν παιδαγωγικά οφέλη, εάν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί ωφελήθηκαν από την αλλαγή κοκ.
Οι στόχοι, πέραν των προαναφερόμενων ήταν να ωφεληθεί το προσωπικό από την επαφή με εκπαιδευτικούς άλλων χωρών και χώρων, να αποτυπώσει καλές πρακτικές και να ενθαρρυνθεί να τις χρησιμοποιεί.
Στο σχέδιο μετείχαν συνολικά τρία μέλη του προσωπικού. Κατά το τρέχον σχολικό έτος, υπήρξε ένα ζήτημα αναφορικά με διορισμούς στην ειδική αγωγή, γεγονός που απέτρεψε πολλούς εκπαιδευτικούς που υπό κανονικές συνθήκες εργάζονται σταθερά κάθε χρονιά στο σχολείο μας, να υποβάλλουν αίτηση συμμετοχής στο σχέδιο, καθώς δεν γνώριζαν εάν το προσεχές έτος θα συνέχιζαν να εργάζονται στο σχολείο μας. Το προφίλ των συμμετεχόντων περιλάμβανε υψηλή
κινητοποίηση, ενδιαφέρον για την υλοποίηση νέων δράσεων στην τάξη, διάθεση διάχυσης και στοιχειώδη έστω ικανότητα χειρισμού της γλώσσας των σεμιναρίων.
Το παρόν σχέδιο εκπονήθηκε στις ακόλουθες φάσεις/δραστηριότητες:
1) Επιλογή κατάλληλων για το χαρακτήρα του σχολείου και τις ανάγκες των εκπαιδευτικών σεμιναρίων. Αυτό έγινε από τη δεξαμενή των προσφερόμενων σεμιναρίων με προτάσεις από όλο το προσωπικό και στη συνέχεια επιλογή με βάση την υποστήριξη κάθε εισήγησης, από όλη την επιστημονική μας ομάδα.
2) Επιλογή των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών. Αυτό έγινε αφού ενημερώθηκαν για τις λεπτομέρειες του σχεδίου και τις απαιτήσεις. Οι προτάσεις αξιολογήθηκαν και εγκρίθηκαν από την ολομέλεια της επιστημονικής ομάδας.
3) Έγινε προετοιμασία για την κάθε κινητικότητα: Τυπικά (συνεννόηση με οργανισμό υποδοχής, έγγραφα αποδοχής, άδειες, έλεγχος επικαιροποίησης ταυτοτήτων ή έκδοση διαβατηρίου, κτλ.) και πρακτικά (έκδοση εισιτηρίων, πληρωμές, διαμονή, κάρτα ή ασφάλιση υγείας, κτλ.). Εκτός αυτού, έγινε προετοιμασία για την ειδική ορολογία κάθε σεμιναρίου, τις αυτοπαρουσιάσεις μας και την παρουσίαση του σχολείου, πρακτικά ζητήματα, θέματα κουλτούρας της χώρας υποδοχής κοκ.
4) Εκτελέστηκε η κάθε κινητικότητα. Όλα έγιναν ομαλά. Η συμμετοχή μας κρίνεται πολύ ικανοποιητική, καθώς μετείχαμε με καίριες ερωτήσεις και παρεμβάσεις και πλήρη καταγραφή των τεκταινομένων κάθε ημέρα σε ημερολόγιο. Στο τέλος της ημέρας κάναμε συζήτηση μεταξύ μας αλλά συχνά και με τους εκπαιδευτικούς άλλων χωρών και πάλι καταγράφαμε σημεία ενδιαφέροντος.
5) Με την επιστροφή μας από κάθε κινητικότητα εκπονήσαμε δράσεις αναφορικά τόσο με το σχολείο μας, όσο και με τη διάχυση. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της διάχυσης, σε συνεννόηση με το σχολικό σύμβουλο ειδικής αγωγής υπάρχουν προγραμματισμένες δράσεις ενημέρωσης. Παράλληλα, έχει συγγραφεί σειρά άρθρων χρηστικού ενδιαφέροντος που δημοσιεύονται σε τοπική εφημερίδα, αναρτήσεις στην ιστοσελίδα μας (http://dim-eid-agrias.mag.sch.gr/erasmus/), ενδοσχολική επιμόρφωση κτλ. Πέραν αυτών των δράσεων διάχυσης, στο σχολείο μας υλοποιούμε ως μη τυπική εκπαίδευση, πρόγραμμα θεραπευτικής ιππασίας κάθε εβδομάδα, όλο το σχολικό έτος, στην οποία συμμετέχουν όλα τα παιδιά μας ανελλιπώς, ακόμη και αυτά με τις σοβαρότερες νοητικές και κινητικές/αισθητηριακές δυσκολίες
(http://dim-eid-agrias.mag.sch.gr/daily_schedule/). Επίσης, ενισχύσαμε την υποδομή μας σε υπολογιστές και λογισμικό και κυρίως εκπαιδεύσαμε και επιμορφώσαμε συνολικά εκπαιδευτικούς μας να το χρησιμοποιούν στην τάξη.
Μακροχρόνια οφέλη είναι η ολοένα και ισχυρότερη στροφή μας στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό και τη διαρκή επιμόρφωση. Ενδεικτικά, στο επόμενο πρόγραμμα που εγκρίθηκε, δύο νέοι εκπαιδευτικοί εκδήλωσαν ενδιαφέρον συμμετοχής και έχουν ήδη προγραμματιστεί οι κινητικότητές τους.
Διάχυση:
Πέραν της ενδοσχολικής επιμόρφωσης, δημοσιεύουμε άρθρα στην τοπική εφημερίδα “Θεσσαλία” ενώ, σε συνεργασία με τον συντονιστή Εδικής Αγωγής επιδιώκουμε ενημέρωση όλων των σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής στην περιφέρεια Θεσσαλίας.
Αναλυτική περιγραφή του προγράμματος στη Φιλανδία:
Στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ KA1, με τίτλο: «H εκπαίδευση στην Φινλανδία και την Εσθονία: Original Best Practices Benchmarking course (7 days)», 2 εκπαιδευτικοί του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Αγριάς Μαγνησίας παρακολουθήσαμε επταήμερο επιμορφωτικό πρόγραμμα στο Ελσίνκι της Φινλανδίας και στο Ταλίν της Εσθονίας,
Στο συγκεκριμένο επιμορφωτικό πρόγραμμα συμμετείχαν 30 συνάδελφοι από διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας. Το επιμορφωτικό πρόγραμμα διοργανώθηκε από τον εκπαιδευτικό οργανισμό Euneos, που εδρεύει στη Φινλανδία και διοργανώνει σεμινάρια σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
Η επίσκεψή μας είχε σκοπό να μας φέρει σε επαφή με τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών της Φινλανδίας και της Εσθονίας, χώρες οι οποίες αναβάθμισαν την εκπαίδευσή τους και έφτασαν στην κορυφή της λίστας του διεθνούς προγράμματος αξιολόγησης μαθητών PISA το 2015, με τους Εσθονούς στην 3η θέση και τους Φινλανδούς στην 5η θέση. Το μυστικό της επιτυχίας του Φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι ένα, αλλά δέκα. Στις καθημερινές μας συναντήσεις μας ανέλυσαν έναν προς έναν τους παράγοντες που οδήγησαν τους Φινλανδούς στην επιτυχία. Ως πρώτο παράγοντα μας αναφέρθηκε, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ότι ούτε οι ίδιοι οι Φινλανδοί γνωρίζουν το πώς έφτασαν στην κορυφή και ότι ερευνούν τα αίτια της επιτυχίας αυτής με σκοπό να τη διατηρήσουν ή ακόμη και να τη βελτιώσουν. Δεύτερον, η φράση που τους αντιπροσωπεύει, όσον αφορά τη διδασκαλία και τη μάθηση, είναι «Less is more» (λίγο και καλό). Οι μαθητές ξεκινούν το σχολείο στα 7 τους χρόνια, έχουν 190 ημέρες μάθημα το χρόνο με λίγες διδακτικές ώρες καθημερινά και ενδιάμεσα πολλές και σύντομες διακοπές. Τρίτον, οι άριστοι απόφοιτοι των σχολείων επιλέγουν να σπουδάσουν και να γίνουν εκπαιδευτικοί καθώς θεωρείται ένα επάγγελμα με κύρος και αξιοπρεπείς αποδοχές. Τέταρτον, όλοι οι εκπαιδευτικοί μετά τα 4 χρόνια γενικών σπουδών τους στην παιδαγωγική και τη διδασκαλία αποκτούν εξειδίκευση στο αντικείμενό τους με μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης. Πέμπτον, όπως οι γιατροί ή οι ψυχολόγοι, όλοι οι εκπαιδευτικοί είναι άριστα καταρτισμένοι, έχουν παιδαγωγική αυτονομία και ηθική ευθύνη απέναντι σε όλους τους εμπλεκόμενους στον τομέα της εκπαίδευσης και ισχυρό δεσμό ως επαγγελματίες της εκπαίδευσης όπου δε χωράει ο συνδικαλισμός. Έκτον, τα σχολεία είναι αυτόνομα από οικονομικής άποψης, προγράμματος σπουδών και καινοτομιών. Έβδομο, οι εκπαιδευτικοί είναι παιδαγωγικά αυτόνομοι, έχουν την ελευθερία να διδάξουν με τον δικό τους προσωπικό τρόπο. Όγδοο, οι διευθυντές ανήκουν σε μια ισχυρή ένωση και διεκδικούν προνόμια και δωρεές για τα σχολεία τους. Ένατο, κάθε δήμος επιδιώκει μια βιώσιμη πολιτική εκπαίδευσης για τα σχολεία της περιοχής του με βασική εκπαίδευση, ίσες ευκαιρίες, δωρεάν γεύματα και ελαχιστοποίηση των οικογενειακών δαπανών για την εκπαίδευση, για όλους. Δέκατο, δεν υπάρχουν επιθεωρητές ή ελεγκτές στο εκπαιδευτικό σύστημα διότι επικρατεί μια κουλτούρα εμπιστοσύνης από την κορυφή (Υπουργείο, Δήμος, Διευθυντής, Εκπαιδευτικός, Γονέας, Μαθητής), προς τη βάση και αντίστροφα. Όσον αφορά το πρόγραμμα σπουδών για την 9ετή υποχρεωτική εκπαίδευση, αυτό επικεντρώνεται σε τέσσερα σημεία:
- Στόχοι: Δεξιότητες 21ου αιώνα, ΤΠΕ, STEAM, διαθεματικότητα.
- Μέθοδοι: Μαθητοκεντρικό μοντέλο μάθησης, ομαδοσυνεργατική μάθηση, (δι)ερευνητική μάθηση.
- Περιεχόμενο: παιδαγωγική και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτικού, μαθητών και περιεχομένου διδασκαλίας. Ειδική εκπαίδευση, νέα περιβάλλοντα μάθησης, νέα σχολική κουλτούρα που στοχεύει στην ισότητα, την ασφάλεια, το διάλογο, το σεβασμό στη διαφορετικότητα, την επίγνωση, τη συμμετοχή και τη δημοκρατία, την ευθύνη για το περιβάλλον, τον επαγγελματικό προσανατολισμό.
- Αξιολόγηση: Διαγνωστική, διαμορφωτική και τελική. Τουλάχιστον ένας έλεγχος στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς με περιγραφική και αριθμητική αξιολόγηση, που εστιάζει στην πρόοδο της μάθησης, στις ικανότητες του μαθητή και στη διαγωγή του. Όσον αφορά το εσθονικό εκπαιδευτικό σύστημα, μάθαμε ότι η επιτυχία των μαθητών στις εξετάσεις PISA οφείλεται κυρίως στην αυτονομία των σχολείων, στους εκπαιδευτικούς με υψηλά τυπικά προσόντα, στην παροχή ίσων ευκαιριών εκπαίδευσης, στην αύξηση των δαπανών για την παιδεία, και στις μεταγνωστικές στρατηγικές μάθησης που εφαρμόζονται στα σχολεία. Επίσης, μάθαμε πόσο σημαντική θεωρούν οι Εσθονοί την πρόσβαση στο ίντερνετ, την οποία τη βλέπουν ως ανθρώπινο δικαίωμα πλέον και όχι ως μια απλή παροχή υπηρεσίας. Πάνω από 80% των κατοίκων της χώρας έχουν στο σπίτι Η/Υ και πρόσβαση στο ίντερνετ ανεξάρτητα από το εισόδημά τους, και προσφέρεται δωρεάν πρόσβαση από τους Δήμους σε πάνω από 500 σημεία σε όλη τη χώρα. Όλες οι συναλλαγές γίνονται ηλεκτρονικά: δηλώσεις εισοδήματος (95%), τραπεζικές συναλλαγές (99%), online εκλογές (30%), e-διαμονή (υπάρχουν πολίτες που έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους κατοίκους της χώρας αλλά διαμένουν εκτός). Οι Εσθονοί μαθητές είναι οι πιο ενεργοί χρήστες του σχολικού δικτύου και των σχολικών ιστοσελίδων. Μιλάνε άριστα Αγγλικά καθώς διδάσκονται την ξένη γλώσσα 5 ώρες την εβδομάδα και προετοιμάζονται για τις εξετάσεις πιστοποίησης Cambridge μέσα στο σχολείο. Έχουν γενικά θετική στάση προς το σχολείο, είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή τους και έχουν το μικρότερο ποσοστό χαμηλών επιδόσεων στα μαθήματα στην Ευρώπη.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ – ΕΛΣΙΝΚΙ – ΒΑΝΤΑ
Την Κυριακή 12-5-2019, οι διοργανωτές μας υποδέχθηκαν με μια ξενάγηση στο Ελσίνκι για μια πρώτη γνωριμία με την πόλη, τα μνημεία και τα μέσα μαζικής μεταφοράς και μας παρέθεσαν δείπνο σε γνωστό εστιατόριο της πόλης. Εκεί γνωριστήκαμε με τους συναδέλφους από τις άλλες χώρες, ανταλλάξαμε ιδέες και απόψεις καθώς και τις προσδοκίες μας από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα παρακολουθούσαμε, και ξεναγηθήκαμε στην πόλη Vantaa, της οποίας τα σχολεία θα επισκεπτόμασταν.
Την Δευτέρα 13-5-2019, συγκεντρωθήκαμε στο επαγγελματικό σχολείο Varia Vocational College, όπου ενημερωθήκαμε για το πρόγραμμα των επισκέψεων στα σχολεία, και αφού χωριστήκαμε σε ομάδες, κάναμε μια σύντομη παρουσίαση των σχολείων από τα οποία προερχόμαστε.
Στη συνέχεια μετακινηθήκαμε με λεωφορείο στο Δημοτικό Σχολείο Vierumaki. Η Διευθύντρια του σχολείου, Elina Kuosmanen, αφού μας ξενάγησε στους χώρους του σχολείου και μας ενημέρωσε σχετικά με τη λειτουργία του, μας οδήγησε ανά ομάδες στις αίθουσες όπου είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε τους μαθητές και τους δασκάλους σε ώρα μαθήματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δόθηκαν από τη Διευθύντρια, στο σχολείο αυτό φοιτούν 520 μαθητές και περιλαμβάνει τις τάξεις από 1η μέχρι και 5ηδημοτικού. Έχει 24 τμήματα και 32 δασκάλους, 8 σχολικούς βοηθούς / συνοδούς για παιδιά με ειδικές ανάγκες, σχολικό ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό και νοσοκόμο σχεδόν σε καθημερινή βάση. Σε κάθε τμήμα υπάρχει τουλάχιστον ένας μαθητής με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Οι μαθητές, όταν μπαίνουν στο σχολείο, βγάζουν τα παπούτσια τους και τα τακτοποιούν σε ειδικές θέσεις στους διαδρόμους έξω από τις τάξεις τους μαζί με τα πανωφόρια τους. Κυκλοφορούν στο σχολείο με τις κάλτσες ή φορώντας παντόφλες, το ίδιο και οι δάσκαλοι. Τα μαθήματα αρχίζουν μετά τις 9. Κάθε πρωί 7:45 με 9:15, ένας εθελοντής παππούς ή γιαγιά, υποδέχεται τους μαθητές που έρχονται στο σχολείο πριν αρχίσουν τα μαθήματα και τους απασχολεί δημιουργικά διαβάζοντας τους παραμύθια και ιστορίες σε ειδικό χώρο (Grandma?s Place). Οι μαθητές εκεί μπορούν επίσης να παίξουν επιτραπέζια παιχνίδια, να ζωγραφίσουν, να χρησιμοποιήσουν τα κινητά τους για να ακούσουν μουσική ή να παίξουν ηλεκτρονικά παιχνίδια, καθώς υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο με ασύρματο wi-fi το οποίο παρέχεται από το Φινλανδικό Σχολικό Δίκτυο. Το γεύμα προσφέρεται στους μαθητές από τις 10:30 μέχρι τις 12:00, ανά τάξη, στο εστιατόριο του σχολείου και είναι δωρεάν. Κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, οι μαθητές είναι ελεύθεροι να μετακινούνται στους χώρους του σχολείου, σε ομάδες των 3 ? 4 ατόμων ή ατομικά, για να μελετήσουν ή να κάνουν τις εργασίες που τους έχει αναθέσει ο δάσκαλος, χωρίς την πίεση της υποχρεωτικής παρουσίας στην τάξη καθισμένοι στις καρέκλες τους, αλλά σε χώρο που αυτά τα ίδια θεωρούν άνετο και ευχάριστο για να εργαστούν αρμονικά και αποδοτικά. Όταν οι μαθητές τελειώνουν τις εργασίες τους επιστρέφουν στην τάξη και παίρνουν ανατροφοδότηση από το δάσκαλο. Και όλα αυτά με πολλή ησυχία και τάξη. Μετά την παρακολούθηση των μαθημάτων, συγκεντρωθήκαμε σε μια αίθουσα του σχολείου όπου ενημερωθήκαμε για το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας και για το νέο πρόγραμμα σπουδών που εφαρμόζεται από το 2016. Στη συνέχεια συζητήσαμε τις εμπειρίες που αποκομίσαμε από την παρακολούθηση των μαθημάτων και από τις συζητήσεις με τους δασκάλους και τους μαθητές. Τέλος, παρουσιάσαμε και συγκρίναμε τις καλές πρακτικές που έχουμε εφαρμόσει στα σχολεία μας.
Την Τρίτη 14-5-2019, συγκεντρωθήκαμε στο επαγγελματικό σχολείο Varia, όπου σχολιάσαμε τη χθεσινή ημέρα και συζητήσαμε το πρόγραμμα που θα ακολουθούσε. Στη συνέχεια μετακινηθήκαμε με το ηλεκτρικό τρένο στο Γυμνάσιο Havukoski. Το σχολείο αυτό βρίσκεται σε μια «υποβαθμισμένη» περιοχή της Vantaa και θεωρείται ότι είναι ένα «φτωχό» σχολείο από άποψη υποδομών και οικονομικών. Ο Διευθυντής του σχολείου, Arto Martikainen, μας πληροφόρησε ότι το σχολείο αυτό θα γκρεμιστεί διότι λόγω της υγρασίας και της μούχλας που συγκεντρώνεται στους αεραγωγούς του κτιρίου το χειμώνα, προκαλείται στους μαθητές άσθμα και είναι επιβλαβές για την υγεία τους. Στη θέση του θα χτιστεί νέο κτίριο το οποίο θα κοστίσει 9 εκ. ευρώ και θα πληροί τις προϋποθέσεις υγιεινής και ασφάλειας των μαθητών. Οι καθηγητές και οι μαθητές έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους για το πως ακριβώς θέλουν να είναι το νέο κτίριο του σχολείου τους και έχουν ληφθεί υπόψη στο σχεδιασμό του. Ο Διευθυντής, αφού μας ξενάγησε στους χώρους του σχολείου και μας ενημέρωσε σχετικά με τη λειτουργία του, μας οδήγησε ανά ομάδες στις αίθουσες όπου είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς σε ώρα μαθήματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δόθηκαν από τo Διευθυντή, στο σχολείο αυτό φοιτούν 370 μαθητές και περιλαμβάνει τις τάξεις από 7η μέχρι και 9η, δηλαδή ΣΤ΄ δημοτικού και Α΄, Β΄, Γ΄ γυμνασίου. Πρόκειται για ένα πολυπολιτισμικό σχολείο στο οποίο ομιλούνται 20 διαφορετικές γλώσσες και οι μαθητές προέρχονται από 15 διαφορετικές εθνικότητες. Οι καθηγητές είναι χωρισμένοι σε ομάδες (executive groups), με υπεύθυνο έναν καθηγητή ο οποίος δίνει αναφορά στον υποδιευθυντή και αυτός με τη σειρά του στο διευθυντή. Οι επικεφαλείς καθηγητές των ομάδων είναι επίσης υπεύθυνοι για την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ του σχολείου και των γονέων και κηδεμόνων των μαθητών. Μετά την παρακολούθηση των μαθημάτων, συγκεντρωθήκαμε σε μια αίθουσα του σχολείου όπου ο διευθυντής μας ενημέρωσε για το επάγγελμα του καθηγητή στη Φινλανδία, το οποίο είναι πολύ δημοφιλές και έχει μεγάλο κύρος. Οι καθηγητές είναι αυτόνομοι και έχουν την επαγγελματική ελευθερία να επηρεάσουν με τη δουλειά τους την ανάπτυξη του σχολείου, καθώς το σύστημα βασίζεται στην εμπιστοσύνη ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους. Όλοι έχουν μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην ειδικότητά τους και επιμορφώνονται συστηματικά. Οι ώρες εργασίας τους κυμαίνονται από 16 ως 24 την εβδομάδα. Στη συνέχεια συζητήσαμε τις εμπειρίες που αποκομίσαμε από την παρακολούθηση των μαθημάτων και από τις συζητήσεις με τους καθηγητές και τους μαθητές. Τέλος, παρουσιάσαμε και συγκρίναμε τις καλές πρακτικές που εφαρμόσαμε στα σχολεία μας.
Την Τετάρτη, 15-5-2019, συγκεντρωθήκαμε στο επαγγελματικό σχολείο Varia, όπου σχολιάσαμε τη χθεσινή ημέρα και συζητήσαμε το πρόγραμμα που θα ακολουθούσε. Στη συνέχεια μετακινηθήκαμε με λεωφορείο στο Σχολείο Kartanonkoski. Το σχολείο αυτό βρίσκεται σε μια από τις πιο πλούσιες περιοχές της Vantaa και είναι άρτια σχεδιασμένο και εξοπλισμένο. Η Διευθύντρια του σχολείου, Tuija Tammi, αφού ανέθεσε σε μαθητές να μας ξεναγήσουν στους χώρους του σχολείου, μας ενημέρωσε σχετικά με τη λειτουργία του. Πρόκειται για ένα σχολείο 9ετούς υποχρεωτικής εκπαίδευσης όπου μαθητές από 7 έως 16 ετών φοιτούν όλοι μαζί. Οι γονείς που εργάζονται μπορούν να αφήνουν τα παιδιά τους για φύλαξη στο σχολείο από ειδική παιδαγωγό για το σκοπό αυτό. Στο σχολείο αυτό φοιτούν 853 μαθητές και διδάσκουν 26 δάσκαλοι και 20 καθηγητές, και 5 δάσκαλοι και 5 καθηγητές ειδικής αγωγής. Επίσης απασχολούνται 2 γραμματείς, 2 νοσοκόμοι, σχολικός ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός και παιδαγωγός για την απασχόληση των νηπίων. Ομιλούνται 18 διαφορετικές γλώσσες από παιδιά διαφόρων εθνικοτήτων, τα οποία φοιτούν σε ειδικά τμήματα υποδοχής για αλλοδαπούς τον πρώτο χρόνο και μετά εντάσσονται στο σύνολο των μαθητών του σχολείου. Όπως και στο προηγούμενο σχολείο υπάρχει μια ιεραρχία με ηγέτη τη διευθύντρια και το βοηθό διευθυντή, τον υποδιευθυντή, και τους δασκάλους / καθηγητές χωρισμένους σε ομάδες με έναν υπεύθυνο. Η κάθε ομάδα ασχολείται με συγκεκριμένους μαθητές ηλικιακά και φροντίζει για την επίτευξη των στόχων του σχολείου. Οι βασικοί στόχοι του σχολείου είναι η ευημερία των μαθητών, η χαρά της μάθησης και ο σεβασμός προς τους άλλους. Το νέο πρόγραμμα σπουδών εστιάζει στις εγκάρσιες δεξιότητες που οφείλει να αποκτήσει κάθε μαθητής για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα: επικοινωνία, κριτική σκέψη, νέες τεχνολογίες, καινοτομία, επιχειρηματικότητα, ψηφιακός γραμματισμός, αειφόρος ανάπτυξη. Υποστηρίζει τη διαθεματικότητα με τη δημιουργία ομάδων, που τις λειτουργούν απόφοιτοι του σχολείου (tutor students) μετά το πέρας των μαθημάτων, όπως λέσχη μουσικής, κινηματογράφου, yoga, anti-bullying, διαμεσολάβησης, ΤΠΕ, θεάτρου, κτλ. Στη συνέχεια παρατηρήσαμε τους μαθητές και τους καθηγητές σε ώρα μαθήματος, και αργότερα συζητήσαμε τις εμπειρίες που αποκομίσαμε από την παρακολούθηση των μαθημάτων και από τις συζητήσεις με τους καθηγητές και τους μαθητές. Τέλος, παρουσιάσαμε και συγκρίναμε τις καλές πρακτικές που εφαρμόσαμε στα σχολεία μας.
ΕΣΘΟΝΙΑ ? ΤΑΛΙΝ
Την Πέμπτη 16-5-2019, επισκεφτήκαμε το Ρωσικό Γυμνάσιο του Ταλίν, Tallinn Downtown Russian Gymnasium. Πρόκειται για ένα συντηρητικό, πλούσιο σχολείο με αυστηρό προφίλ εκ διαμέτρου αντίθετο από αυτά της Φινλανδίας όσον αφορά την εκπαιδευτική φιλοσοφία του. Οι μέθοδοι διδασκαλίας είναι παραδοσιακές με πολύ σαφές περιεχόμενο. Το σύστημα είναι κυρίως δασκαλοκεντρικό και εξετασιοκεντρικό και μοιάζει αρκετά με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η καινοτομία του συγκεκριμένου σχολείου έγκειται στο γεγονός ότι είναι εντελώς ψηφιοποιημένο. Χρησιμοποιούνται τα Google Apps για τη διδασκαλία των μαθημάτων (lesson plans, teacher reports, timetables, statistics), τη διαχείριση του μαθητικού δυναμικού (παρουσίες – απουσίες, ημερήσια διαγωγή μαθητών), την παραγωγή και τη διακίνηση εκπαιδευτικού υλικού (worksheets), τα διαγωνίσματα και τις εξετάσεις (e-exams), την εξ αποστάσεως εκπαίδευση μαθητών που δεν παρακολουθούν λόγω προβλημάτων υγείας (e-learning), την αξιολόγηση των μαθητών (περιγραφική και αριθμητική) (e-assessment), τη δημοσίευση εργασιών και έργων των μαθητών (google photos), την επαφή με τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών (shared folders), τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου (virtual teacher’s room), κτλ. Είναι ένα ψηφιακό σχολείο με όλη την σημασία της λέξης. Θεωρείται αδιανόητο οι μαθητές να μην έχουν ψηφιακή ταυτότητα, το ίδιο και οι καθηγητές, βέβαια μέσα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον. Το internet που προσφέρεται από το σχολικό δίκτυο μέσω wi-fi είναι κλειδωμένο και μαθητές και καθηγητές έχουν πρόσβαση μόνο με προσωπικό κωδικό.
Την Παρασκευή, 17-5-2019, προτελευταία μέρα στο Ταλίν επισκεφτήκαμε το σχολείο Tallinn 21 Kool. Στο σχολείο αυτό φοιτούν 1316 μαθητές (Primary school ? 361 students, Lower Middle School -360 students, Upper Middle School -276 students, Upper Secondary School ? 319 students) και διδάσκουν 81 δάσκαλοι και καθηγητές. Η μουσική, τα Αγγλικά και οι ΤΠΕ είναι τα μαθήματα στα οποία δίνεται μεγάλη έμφαση και άμεση προτεραιότητα είναι η διδασκαλία των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα (21st Century Skills) στους μαθητές όπως η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη, η συνεργατικότητα, η επικοινωνία, η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα, ο σεβασμός στο περιβάλλον και το συνάνθρωπο, η ανοχή, η χρήση ψηφιακών εργαλείων και η συμπεριφορά του ψηφιακού πολίτη. Αυτό που μας έκανε εντύπωση είναι ότι, όπως και στο Ρωσικό σχολείο, το απόγευμα λειτουργούν στο σχολείο λέσχες όπως χορωδίας, μουσικής, ρομποτικής, μαθηματικών, χορών, καλών τεχνών, ξένων γλωσσών, προετοιμασία εξετάσεων γλωσσομάθειας και πολλές άλλες. Στις λέσχες αυτές διδάσκουν καθηγητές και δάσκαλοι που θέλουν να συμπληρώσουν το εισόδημά τους με παραπάνω ώρες εργασίας (όχι συμπλήρωση ωραρίου) και αν δεν υπάρχει καθηγητής τότε διδάσκει κάποιος απόφοιτος του σχολείου επί πληρωμή ως βοηθός καθηγητής (tutor student). Συνήθως είναι πρωτοετείς φοιτητές που εργάζονται στο αντικείμενο το οποίο σπουδάζουν με σύμβαση ενός έτους και πληρώνονται από το σχολείο. Επίσης μεγάλη εντύπωση μας έκανε ο τρόπος με τον οποίο επεκτάθηκαν οι χώροι του σχολείου για να μπορέσουν να υποδεχτούν ένα τόσο μεγάλο αριθμό μαθητών. Χτίστηκε νέα πτέρυγα, η οποία ενώθηκε με το νεοκλασικό κτίριο δημιουργώντας στο εσωτερικό ένα στεγασμένο αίθριο, το οποίο χρησιμοποιείται ως αυλή και ως χώρος σίτισης των μαθητών. Ένα πολύ όμορφο και ευχάριστο μέρος με έργα τέχνης των παιδιών να κοσμούν τους τοίχους, φυτά και νερά, πραγματικά ένας παράδεισος.
Μετά την ξενάγηση στους χώρους του σχολείου και την παρατήρηση σε ώρα μαθήματος είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με μαθητές και καθηγητές. Μάθαμε ότι οι μαθητές έχουν ενεργό συμμετοχή στη διαχείριση του σχολείου, με τις μαθητικές κοινότητες να αναλαμβάνουν ακόμη και υποχρεώσεις που έχουν εκπαιδευτικοί στο ελληνικό σχολείο όπως εφημερίες, διαμεσολάβηση, πρόληψη περιπτώσεων σχολικού εκφοβισμού, προετοιμασία εορτών και εκδηλώσεων. Όλοι εκφράστηκαν με τα καλύτερα λόγια για το σχολείο και για το εκπαιδευτικό σύστημα και έγινε φανερή η ικανοποίηση που αντλούν οι καθηγητές από το επάγγελμά τους, το οποίο βλέπουν ως λειτούργημα και όχι ως μια διαδικαστική και υποχρεωτική εκτέλεση εργασίας, και οι μαθητές από το σχολείο τους, στο οποίο αισθάνονται σα στο σπίτι τους και το διατηρούν καθαρό και περιποιημένο. Το απόγευμα και στο κλείσιμο μιας πολύ κουραστικής μέρας συγκεντρωθήκαμε στο Πανεπιστήμιο του Ταλίν, στη σχολή Νέων Τεχνολογιών, όπου ο PhD James Sunney Quaicoe σε ρόλο υποστηρικτή του προγράμματος, μας μίλησε για το Εσθονικό εκπαιδευτικό σύστημα, για την ψηφιακή Εσθονία και τη σημασία που δίνουν γονείς και καθηγητές στον ψηφιακό γραμματισμό των παιδιών τους, καθώς και για την επιτυχία των Εσθονικών σχολείων στις εξετάσεις PISA. Αργότερα συμπληρώσαμε το δικό μας ημερολόγιο σκέψεων από το σύνολο των επισκέψεων μας στα σχολεία των δυο χωρών (reflective journal) και αξιολογήσαμε το σεμινάριο που παρακολουθήσαμε. Αναφορικά με το Πανεπιστήμιο του Ταλίν να πούμε ότι είναι το τρίτο μεγαλύτερο δημόσιο πανεπιστήμιο στην Εσθονία με 9500 φοιτητές σε 20 ιδρύματα και πέντε κολέγια. Το Κέντρο Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας (CET), που ιδρύθηκε το 1998, είναι μια διεπιστημονική μονάδα Ε & Α στο Ινστιτούτο Πληροφορικής της TLU. Το διεθνές προσωπικό της CET (25 συνολικά) αποτελείται από 14 ερευνητές πλήρους απασχόλησης, 6 προγραμματιστές λογισμικού, 4 μεταδιδακτορικούς ερευνητές, μερικούς υπαλλήλους μερικής απασχόλησης και μια ομάδα μεταπτυχιακών φοιτητών. Τα επιστημονικά και τεχνολογικά προσόντα του προσωπικού της CET αλληλεπικαλύπτουν βαθιά γνώση στην εκπαιδευτική έρευνα, μηχανική λογισμικού ανοικτού κώδικα και εμπειρικές έρευνες σε αυθεντικά εκπαιδευτικά και εργασιακά περιβάλλοντα στον τομέα της τεχνολογικής μάθησης, της διαχείρισης των ικανοτήτων, της διαδραστικής τέχνης των μέσων ενημέρωσης, Τεχνολογίες ιστού. Το Σάββατο 18-5-2019, ο PhD James Sunney Quaicoe με την ιδιότητα του υποστηρικτή του προγράμματος, μας ξενάγησε στην παλιά πόλη του Ταλίν, σε μέρη που μόνο ένας ντόπιος μπορεί να ξέρει: Τα μνημεία και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τα μουσεία και υα εργαστήρια πηλού, γυαλιού, δέρματος, ξύλου και κοσμημάτων. Αργά το μεσημέρι μαζευτήκαμε σε γνωστό εστιατόριο της πόλης για φαγητό και για ανταλλαγή εντυπώσεων. Εκεί μιλήσαμε με τους συναδέλφους από τις άλλες χώρες, ανταλλάξαμε ιδέες και απόψεις καθώς και τις προσδοκίες μας από τα εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουμε παρακολουθήσει στο παρελθόν, αλλά και τις εντυπώσεις μας από το ταξίδι μας συνολικά στα σχολεία που επισκεφθήκαμε στις 2 χώρες. Η Κυριακή 19-5-2019, ημέρα επιστροφής για τα περισσότερα μέλη της ομάδας μας ήταν μια πολύ κουραστική μέρα. Η δική μας πτήση ήταν προγραμματισμένη για το απόγευμα της Κυριακής, καθώς δεν υπήρχε άλλη πτήση εκείνη την ημέρα προς Αθήνα. Οπότε οργανώσαμε την επιστροφή μας με πτήση από Ταλίν (18:40) προς Κωνσταντινούπολη και από εκεί πτήση προς Αθήνα με ώρα αναχώρησης στις 02:30 πμ. Στο «Ελ. Βενιζέλος» στις 4:30 πμ, επιβίβαση στο ΙΧ μου και μετά από 4μιση ώρες φτάσαμε λίγο πριν τις 10:00 πμ στο Βόλο.
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ? ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ
ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ: Ελευθερία, Αυτονομία, Αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ δασκάλων και μαθητών που πηγάζει από τον πολιτισμό τους και τη κουλτούρα τους ( Εκπαιδευτικοί και μαθητές ξυπόλητοι μέσα στις αίθουσες.), TRUST IST THE KEY: Αυτό είναι το μότο της επιτυχίας του Φινλανδικού σχολείου, όπου οι περισσότεροι μαθητές θέλουν να γίνουν εκπαιδευτικοί. ΕΣΘΟΝΙΑ: Υψηλά καταρτισμένο εκπαιδευτικό προσωπικό, οι μαθητές των Εσθονικών σχολείων παρουσιάζουν άριστη εικόνα στη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων και ιδιαίτερα στη χρήση ιστοσελίδων, το 90% των μαθητών αισθάνονται ικανοποιημένοι από τη ζωή τους και έχουν γενικά θετική στάση απέναντι στο σχολείο. Συμπερασματικά καταλήγω ότι στην επιτυχία αυτών των χωρών στην εκπαίδευση και γενικώς, συμβολή μεγάλη έχει η ευρύτερη παιδεία, η οργάνωση, η πειθαρχία , η εμπιστοσύνη και ο άριστος προγραμματισμός και άκρατος επαγγελματισμός τους σε όλα τα επίπεδα.
Ευχαριστίες
Το πρόγραμμα Erasmus+ χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ευχαριστούμε πολύ το ΙΚΥ που μας επέλεξε για την υλοποίηση του προγράμματος μας και την ευκαιρία που μας έδωσε να επισκεφτούμε τις συγκεκριμένες χώρες και να μελετήσουμε τα εκπαιδευτικά τους συστήματα καθώς και τον εκπαιδευτικό οργανισμό Euneos.
Δήλωση αποποίησης
Η υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παραγωγή της παρούσας ιστοσελίδας, δεν συνιστά αποδοχή του περιεχομένου, το οποίο αντανακλά τις απόψεις μόνον των δημιουργών, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν φέρει ουδεμία ευθύνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που εμπεριέχονται σε αυτό.
The European Commission support for the production of this web page does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.
